การสกรีนคืออะไร ประวัติความเป็นมา และวิธีการสกรีนที่น่าสนใจ

การสกรีน (screen) หรือการพิมพ์สกรีน นั้นเป็นการพิมพ์ลวดลายต่าง ๆ ลงบนวัตถุเพื่อสร้างอัตลักษณ์ความโดดเด่นไม่เหมือนใครขึ้นมา ไม่ว่าจะเป็นการสกรีนเสื้อ สกรีนร่ม ร่มสกรีน หรือสกรีนกระเป๋าเป็นลวดลายต่าง ๆ ตามที่ต้องการ

ปัจจุบันเทคโนโลยีการสกรีนได้เจริญรุดหน้าไปเป็นอย่างมาก ทำให้คุณสามารถเลือกแบบในการสกรีนและส่งให้ร้านค้าดำเนินการสกรีนได้เสร็จสิ้นภายในเวลาไม่กี่ชั่วโมง เรียกได้ว่าการพิมพ์สกรีนสามารถนำมาประยุกต์ใช้กับหลากหลายธุรกิจด้วยกัน ไม่ว่าจะเป็นการสกรีนเสื้อขาย หรือการสกรีนลวดลายหรือชื่อคนลงไปบนวัสดุอย่างถ้วยหรือแก้วกาแฟ เพื่อจัดทำเป็นของที่ระลึกในพิธีแต่งงานหรืองานศพ ร่มแจกงานฌาปนกิจ ซึ่งนับว่ามีความเก๋ไก๋มากพอสมควร เพราะเป็นของที่ระลึกที่สามารถใช้งานได้จริงในปัจจุบัน

วันนี้เราจึงมาแนะนำให้คุณได้รู้จักกับเทคโนโลยีการสกรีนและผลิตภัณฑ์ ที่ใช้ประโยชน์จากการสกรีนกันมากขึ้น

การสกรีนคืออะไร สำคัญอย่างไร

ขอขอบคุณรูปภาพสวยๆ จากอินเตอร์เน็ต

การสกรีน คือ การปาดสีหรือหมึกพิมพ์ผ่านผ้าสกรีนที่ขึงบนกรอบที่ทำขึ้น มีลักษณะเป็นสี่เหลี่ยม ลงไปบนวัสดุที่ต้องการพิมพ์ลวดลายลงไป ซึ่งปัจจุบันเทคโนโลยีการพิมพ์ช่วยให้สามารถพิมพ์ลงไปบนวัตถุที่มีรูปทรงแตกต่างกันได้อย่างง่ายดาย ไม่ว่าจะมีรูปทรงแบน กลม หรือเป็นสี่เหลี่ยมก็สามารถใช้การปาดหมึกพิมพ์ผ่านผ้าสกรีนลงไปติดกับวัตถุเป้าหมายเหล่านั้น

โดยปริมาณของหมึกพิมพ์นั้นจะขึ้นอยู่กับความยากง่ายของลวดลายที่ต้องการพิมพ์ประทับลงไปบนวัตถุ หากมีลวดลายมากก็ใช้สีหรือหมึกพิมพ์มากขึ้น สำหรับวัตถุที่สามารถพิมพ์ลวดลายลงไปได้นั้นครอบคลุมทั้งกระดาษ ผ้า ไม้ กระจก กระเบื้อง เซรามิค โลหะ พลาสติก ตลอดจนสติกเกอร์ต่าง ๆ

เรียกได้ว่าปัจจุบันเทคโนโลยีการสกรีนได้รุดหน้าไปมากจนสามารถสกรีนลงไปบนวัตถุแทบทุกชนิด โดยใช้เวลาไม่นาน

ประวัติการสกรีน ตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบัน

การใช้หมึกพิมพ์ลงไปบนวัตถุหรือการสกรีนนั้นเป็นเทคนิคที่มนุษย์คิดค้นขึ้นเป็นเวลานานหลายพันปีแล้ว นับตั้งแต่ยุคก่อนประวัติศาสตร์ที่มนุษย์เรียนรู้การใช้ฝ่ามือของตนเองประทับลงไปบนของเหลวอย่างเลือดหรือโคลน แล้วประทับลงไปบนวัตถุต่าง ๆ อย่างผนังถ้ำจนเกิดเป็นจิตรกรรมโบราณที่สะท้อนให้เห็นวิถีชีวิตของมนุษย์ดึกดำบรรพ์

ก่อนที่จะตามมาด้วยเทคนิคการพิมพ์ภาพที่มีความสลับซับซ้อนมากขึ้นเรื่อย ๆ อย่างการแกะไม้ การพิมพ์ภาพหิน การพิมพ์ภาพโลหะ และการพิมพ์ภาพซิลค์สกรีนในปัจจุบัน

แม้ว่าเทคโนโลยีการสกรีนนั้นจะวิวัฒนาการมาหลายชั่วอายุคน แต่การปฏิวัติการพิมพ์เพิ่งเกิดขึ้นเมื่อศตวรรษที่ผ่านมา โดยเฉพาะการพิมพ์แบบซิลค์สกรีนที่มีจุดเด่นที่ความง่าย สะดวกรวดเร็ว แต่ยังคงคุณภาพของงานที่มีความประณีต คงทนถาวร และมีความสวยงาม เทคนิคดังกล่าวจึงถูกใช้กับการสกรีนงานต่าง ๆ ในปัจจุบันไม่ว่าจะเป็นการสกรีนเสื้อ สกรีนร่ม หรือสกรีนลงบนวัตถุต่าง ๆ ตามแต่ที่ต้องการ

ขั้นตอนการสกรีน ประกอบด้วยอะไรบ้าง

สำหรับกระบวนการสกรีนนั้น โดยหลักการแล้วจะประกอบด้วย 3 ขั้นตอนด้วยกัน ได้แก่ การเตรียมแม่พิมพ์สกรีน, การสร้างแม่พิมพ์สำหรับการสกรีน และการพิมพ์สกรีน ซึ่งแต่ละขั้นตอนต้องอาศัยความชำนาญและระยะเวลาในการทำงานพอสมควร สามารถอธิบายขั้นตอนโดยสังเขปได้ ดังนี้

ขอขอบคุณรูปภาพสวยๆ จาก printhutt.com.au

1. การเตรียมแม่พิมพ์สกรีน

ขั้นตอนนี้จะเริ่มต้นด้วยการขึงสกรีนเพื่อทำกรอบสกรีน ปกติแล้วการขึงสกรีนนั้นสามารถทำได้สองวิธีด้วยกัน ได้แก่ การขึงสกรีนด้วยมือ และการขึงสกรีนด้วยเครื่องมือ การขึงสกรีนด้วยมือนิยมใช้สำหรับการทำกรอบสกรีนไม้ ขณะที่การขึงสกรีนด้วยเครื่องมือนั้นจะใช้สำหรับการพิมพ์หลายสี และการพิมพ์งานที่ต้องการความละเอียดมาก โดยเฉพาะงานพิมพ์ที่ใช้ในการอุตสาหกรรม

การขึงสกรีนนั้นนับว่าเป็นขั้นตอนที่มีความสำคัญ เนื่องจากหากขึงสกรีนไม่ดีและทำให้ความตึงของผ้าไม่เท่ากันจะส่งผลโดยตรงต่อภาพพิมพ์ที่ประทับลงไปบนวัตถุ อาจก่อให้เกิดความบิดเบี้ยวหรือความคลาดเคลื่อนไปจากแบบที่ต้องการได้ เพราะฉะนั้น การขึงสกรีนจึงจำเป็นที่จะต้องมีการกำกับดูแลขั้นตอนนี้อย่างประณีตบรรจงเพื่อให้สามารถสกรีนภาพออกมาได้อย่างปราศจากปัญหานั่นเอง

นอกจากนั้น ขั้นตอนของการเตรียมแม่พิมพ์สกรีนยังหมายรวมถึงการทำความสะอาดสกรีนด้วย ซึ่งอาจจะใช้ผ้าขนหนูทำความสะอาดหรือล้างน้ำเปล่าแล้วเช็ดให้แห้งก็ได้เช่นกัน

2. การสร้างแม่พิมพ์สกรีน

สำหรับขั้นตอนนี้นั้นมีความละเอียดอ่อนมากพอสมควร เพราะมีความสำคัญต่อคุณภาพของงานกรีนที่ออกมา โดยปัจจุบันการทำแม่พิมพ์สกรีนนั้นจะนิยมแบ่งเป็น 2 วิธี ได้แก่ การสร้างแม่พิมพ์โดยไม่ใช้แสง และการสร้างแม่พิมพ์โดยวิธีถ่ายด้วยแสง ซึ่งการสร้างแม่พิมพ์แต่ละแบบนั้นจะขึ้นอยู่กับความเหมาะสมกับงาน ปริมาณ คุณภาพ และงบประมาณเป็นสำคัญ

3. การพิมพ์สกรีน

ขั้นตอนที่มีความสำคัญมากที่สุด การพิมพ์สกรีนนั้นแบ่งออกเป็น 3 แบบ ได้แก่ การพิมพ์แบบสีเดียว/หลายสี การพิมพ์แบบหมึกชุดสอดสี และการพิมพ์ด้วยเทคนิคพิเศษ ซึ่งการพิมพ์สกรีนแต่ละแบบนั้นจะมีความแตกต่างกันไปตามเทคนิคการใช้สี เช่น

การพิมพ์แบบสีเดียวจะใช้เทคนิคการพิมพ์สีละ 1 ครั้ง ขณะที่การพิมพ์แบบหมึกชุดสอดสีนั้นจะพิมพ์ด้วยหมึกกึ่งโปร่งแสงหลายสี ประกอบด้วย สีเหลือง สีบานเย็น สีคราม และสีดำ โดยจะใช้การพิมพ์ซ้อนให้เกิดการผสมผสานกันของหมีกสีต่าง ๆ จนกระทั่งได้ภาพพิมพ์ที่มีสีออกมาตามแบบต้นฉบับที่ต้องการ

สำหรับการพิมพ์ด้วยเทคนิคพิเศษนั้นจะใช้สำหรับการสกรีนบนวัตถุที่มีความซับซ้อนมากกว่าปกติ อาทิ วัตถุที่รูปทรงเป็นเกลียว ผิวโค้ง หรือพื้นผิวขรุขระ เป็นต้น

ระบบการสกรีนเสื้อ มีอะไรบ้าง

สำหรับการสกรีนเสื้อนั้น สามารถแบ่งออกได้เป็น 3 ประเภทหลัก ๆ ได้แก่ ระบบซิลค์สกรีน ระบบดิจิทัล และระบบรีดร้อน ซึ่งแต่ละระบบนั้นก็มีข้อดี-ข้อเสียแตกต่างกันไปตามคุณภาพของการสกรีน ตลอดจนปริมาณและความซับซ้อนของลวดลายที่เป็นแม่พิมพ์ของการสกรีน สามารถสรุปรายละเอียดได้ง่าย ๆ ดังนี้

ขอขอบคุณรูปภาพสวยๆ จากอินเตอร์เน็ต

1. ระบบซิลค์สกรีน

เป็นการทาลวดลายลงบนบล็อกที่เตรียมสำหรับการสกรีนก่อนที่จะนำบล็อกดังกล่าวมาพิมพ์ลวดลายลงบนเสื้อ วิธีนี้นั้นเหมาะสำหรับการสกรีนเสื้อที่ลวดลายไม่มีความสลับซับซ้อนมากนัก ตลอดจนใช้สีน้อย มีข้อดีที่เห็นได้ชัดคือสามารถสกรีนลงบนเสื้อที่ทำจากเนื้อผ้าทุกชนิดในปริมาณที่ค่อนข้างมาก

2. ระบบดิจิทัล

เป็นการใช้เครื่องพิมพ์สำหรับการสกรีนโดยเฉพาะ พิมพ์หมึกลงไปบนเนื้อผ้าโดยตรง ทำให้สามารถสกรีนเสื้อปริมาณมากได้ภายในเวลาอันรวดเร็ว นอกจากนั้น ยังสามารถสกรีนลวดลายที่มีความซับซ้อนให้ผลงานออกมามีคุณภาพ คมชัดและทนทานได้เป็นอย่างดี

3. ระบบรีดร้อน

เป็นการพิมพ์โดยใช้เครื่องพิมพ์ประเภท Ink jet หรือ Laser สกรีนลวดลายลงไปบนกระดาษที่เรียกว่า Transfer paper จากนั้นนำกระดาษดังกล่าวไปกดด้วยเครื่องรีดความร้อนเพื่อให้หมึกค่อย ๆ ระเหิดลงไปบนเนื้อผ้าก่อให้เกิดลวดลายที่มีความละเอียดค่อนข้างสูง การสกรีนเสื้อด้วยระบบรีดร้อนจึงเหมาะสมกับงานสกรีนที่ลวดลายมีความซับซ้อน ต้องเก็บรายละเอียดต่าง ๆ ให้ครบถ้วน แต่ก็มีข้อเสียในเรื่องของราคาที่มักจะแพงกว่าการสกรีนด้วยระบบซิลค์กรีนหรือระบบดิจิทัล

การสกรีนร่ม สำหรับเป็นของที่ระลึก

นอกจากการสกรีนเสื้อสำหรับใช้จำหน่ายแล้ว ปัจจุบันคุณยังสามารถสกรีนวัตถุประเภทอื่น ๆ อาทิ ร่ม เพื่อใช้ในจุดประสงค์ต่าง ๆ อย่างการแจกเป็นของชำร่วยหรือของที่ระลึกได้อีกด้วย สำหรับการสกรีนร่มนั้นก็สามารถใช้เทคนิคการสกรีนได้หลากหลายเช่นเดียวกับการสกรีนเสื้อ ไม่ว่าจะเป็นการสกรีนด้วยระบบซิลค์สกรีนซึ่งมีจุดเด่นที่ราคาถูก สามารถสกรีนออร์เดอร์จำนวนมากได้โดยใช้เวลาสกรีนไม่นาน

การสกรีนด้วยระบบดิจิทัล ซึ่งเป็นการใช้เครื่องพิมพ์พ่นหมึกลงบนร่มตามจุดที่ได้ประมวลผลไว้ว่าจะต้องสร้างลวดลายขึ้นมาตามแบบต้นฉบับ การสกรีนวิธีนี้ให้ความละเอียดค่อนข้างสูง สามารถลงลวดลายที่มีความซับซ้อนบนร่มได้ แต่สีอาจจะไม่ค่อยทนทานเท่ากับการสกรีนแบบซิลค์สกรีน

และสุดท้ายคือการสกรีนแบบรีดร้อนซึ่งใช้เครื่องพิมพ์ Inkjet พิมพ์ลวดลายลงบนกระดาษ Transfer จากนั้นก็เอากระดาษดังกล่าวไปใส่เครื่องรีดร้อนเพื่อให้ความร้อนระเหิดลวดลายลงบนร่ม วิธีนี้จะมีราคาแพงที่สุด แต่ก็เป็นวิธีที่ทำให้ลวดลายมีความสวยงาม และลงรายละเอียดได้มากที่สุดเช่นกัน

ประโยชน์ของการสกรีน

ปัจจุบันเทคโนโลยีการสกรีนได้มีความก้าวหน้าไปมาก ทำให้หลายคนสามารถใช้ประโยชน์จากการสกรีนสร้างสินค้าและผลิตภัณฑ์ต่าง ๆ ขึ้นมาได้หลากหลายรูปแบบ ไม่ว่าจะเป็นการสกรีนเสื้อ สกรีนร่ม สกรีนแก้ว ถ้วยกาแฟเซรามิค สกรีนเคสมือถือ สกรีนหมอน ไปจนถึงการสกรีนกระถางต้นไม้ ซึ่งไม่ได้ใช้เพียงแค่จุดประสงค์ในการจำหน่ายอย่างเดียวเท่านั้น หากยังถูกใช้เป็นของชำร่วยหรือของที่ระลึกในงานพิธีสำคัญต่าง ๆ อย่างงานแต่งงาน ของชำร่วยงานศพ งานรับปริญญา หรืองานวันเกิด เป็นต้น

อย่างไรก็ตาม การสกรีนแต่ละรูปแบบนั้นมีข้อดี-ข้อเสีย และระดับราคาแตกต่างกัน ผู้ที่สนใจอยากสกรีนผลิตภัณฑ์จึงควรศึกษารูปแบบของการสกรีนแต่ละระบบให้เข้าใจก่อน เพื่อให้สามารถเลือกใช้รูปแบบการสกรีนที่ถูกต้องและเหมาะสมกับความต้องการของคุณนั่นเอง

เทคโนโลยีการสกรีนในปัจจุบันทำให้คุณมีตัวเลือกมากมายในการสกรีนวัตถุต่าง ๆ ซึ่งคุณสามารถเลือกใช้รูปแบบการสกรีนตามที่บทความนี้ได้แนะนำ เพื่อให้ได้สินค้าที่ตรงความต้องการภายใต้งบประมาณที่คุณกำหนดได้นั่นเอง