ร่มดี > ร่ม ของชำร่วยงานศพ > งานศพ งานฌาปนกิจ พร้อมพิธีกรรมและลำดับขั้นตอนจัดงานศพที่ควรรู้!
This post was updated on: November 30th 2024

งานศพ งานฌาปนกิจ พร้อมพิธีกรรมและลำดับขั้นตอนจัดงานศพที่ควรรู้!

การเกิด แก่ เจ็บ ตาย ล้วนเป็นเรื่องธรรมชาติ เป็นวัฏจักรของมนุษย์และสรรพสัตว์ที่ยังต้องเวียนว่ายตายเกิด

ดังนั้น คนเราเมื่อวันหนึ่งที่อายุไขหมดลงก็ต้องตายจากโลกนี้อย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้ ซึ่งเมื่อถึงเวลานั้นแล้วก็ต้องมีการจัดงานเพื่อเป็นเกียรติให้แก่ผู้เสียชีวิตและเตือนใจผู้ที่อยู่ให้ระลึกถึงคุณงามความดีของผู้ที่ละโลกไป ร่มงานศพ ร่มแจกงานฌาปนกิจ ร่ม ของชำร่วยงานศพ ราคาส่ง จัดส่งฟรี

นอกจากนี้ ยังเป็นการเตือนใจให้คนที่ยังมีชีวิตอยู่ได้เห็นถึงสัจจธรรมของชีวิตด้วยนั่นเอง

ซึ่งการจัดงานศพหรืองานฌาปนกิจนั้น มีประเพณีการปฏิบัติที่แตกต่างกันไปตามวัฒนธรรม ศาสนา และความเชื่อ ดังข้อมูลที่เราหยิบมาฝาก ดังต่อไปนี้

[สารบัญ]

งานฌาปนกิจ คือ

ก่อนที่จะไปดูรายละเอียดอื่นๆ เรามารู้จักความหมายของงานฌาปนกิจกันก่อนว่าเป็นอย่างไร และเป็นงานที่จัดขึ้นเพื่อจุดประสงค์ใด

พิธีฌาปนกิจ คือ – คำว่า ฌาปนกิจ มีความหมายว่า ทำให้ไหม้ ซึ่งมีความหมายเฉพาะศพเท่านั้น หากเป็นสิ่งของหรือวัตถุอย่างอื่นจะไม่เรียกว่าฌาปนกิจ

ซึ่งการทำฌาปนกิจจะต้องทำในฌาปนสถานซึ่งเป็นสถานที่สำหรับเผาศพโดยเฉพาะ และต้องเป็นสถานที่ถาวรเพื่อการนี้ด้วย

หากเป็นสถานที่สำหรับเผาศพชั่วคราวจะเรียกว่าเชิงตะกอน

งานฌาปนกิจ ภาษาอังกฤษ คือ cremation

ทำไมต้องจัดงานฌาปนกิจ

ประเพณีการเผาศพ ปัจจุบันยังเป็นประเพณีที่ปฏิบัติอยู่ในประเทศไทยและอินเดีย

ซึ่งที่มาของความเชื่อในการเผาศพนั้น ก็มีอยู่ด้วยกันหลายประการ โดยสรุปได้ดังต่อไปนี้

1. เผาศพเพื่อจุดประสงค์ที่จะให้ศพนั้นสูญสิ้นไป

เนื่องจากคนทุกคนเกิดมาก็ต้องตาย หากเก็บศพเอาไว้ก็จะทำให้เกิดการทับถมกันจนล้น และต้องใช้พื้นที่กว้างขวางในการเก็บศพแทนที่จะนำพื้นที่เหล่านั้นไปใช้ประโยชน์อย่างอื่น

2. เผาศพเพื่อเป็นกุศโลบาย

ให้คนที่อยู่ได้มีโอกาสพิจารณาถึงความเป็นจริงของชีวิตว่าทุกคนเกิดมาก็ต้องตาย แม้จะมีการเก็บศพเอาไว้ก็ไม่ได้มีประโยชน์อันใด ยังจะเป็นการสร้างความอาลัยอาวรณ์แก่ผู้ที่ยังมีชีวิตอยู่อีกด้วย

ดังนั้นจึงจัดพิธีฌาปนกิจเพื่อให้คนที่มีชีวิตอยู่ได้มีโอกาสบำเพ็ญบุญกุศลและพิจารณาถึงความเป็นจริงของชีวิต

ประเทศที่มีพิธีฌาปนกิจ

ทุกวันนี้ประเทศที่มีพิธีศพและมีพิธีในการเผาศพจะเป็นประเทศไทย อินเดียและญี่ปุ่น ซึ่งส่วนใหญ่เป็นพิธีที่ทำในคนที่นับถือศาสนาพุทธ ฮินดูและศาสนาพราหมณ์

การจัดงานฌาปนกิจหรือการจัดงานศพในอินเดีย

คนอินเดียที่นับถือศาสนาฮินดูมักจะมีการจัดงานฌาปนกิจ งานศพตามวรรณะของผู้เสียชีวิต

แต่เนื่องจากคนอินเดียมีความผูกพันกับแม่น้ำคงคา ดังนั้น การจัดพิธีงานศพจึงมักจัดกันริมฝั่งแม่น้ำคงคา โดยจะเริ่มต้นจากการชำระร่างกายของผู้ตายให้สะอาด หากผู้ตายเป็นชายจะแต่งกายด้วยชุดสีขาว ส่วนผู้ตายที่เป็นหญิงจะแต่งกายให้ด้วยเสื้อผ้าหลากสีสัน

ชาวอินเดียจะนำศพมาตั้งไว้ที่กลางบ้าน ก่อนจะโปรยดอกไม้รอบศพพร้อมทั้งจุดตะเกียงเอาไว้เหนือศพผู้ตาย ด้วยความเชื่อที่ว่าจะเป็นแสงสว่างนำทางให้กับดวงวิญญาณ

จากนั้นก็จะหามศพด้วยแคร่ไปยังแม่น้ำคงคา ก่อนที่จะทำพิธีฌาปนกิจริมฝั่งน้ำคงคา แล้วโปรยเถ้าธุลีลงในแม่น้ำคงคาเป็นขั้นตอนสุดท้าย

การจัดงานฌาปนกิจหรือการจัดงานศพในญี่ปุ่น

การจัดพิธีศพของชาวญี่ปุ่นเรียกกันว่า Osoushiki

โดยที่ญี่ปุ่นนั้น การจัดพิธีศพจะใช้บริการของบริษัทที่รับจัดงานศพโดยเฉพาะ ซึ่งพิธีโดยหลักๆ จะมีการตั้งศพไว้ที่บ้าน มีการจัดแต่งโลงศพโดยประดับตกแต่งไปด้วยดอกไม้ โคมไฟและรูปถ่ายของผู้ตายโดยตั้งเอาไว้ด้านหน้าโลงศพ

ที่ญี่ปุ่นจะมีการนิมนต์พระมาสวดในตอนกลางคืน และในวันที่จะทำพิธีฌาปนกิจจะเชิญพระมาทำพิธีสวดมนต์ให้ศพก่อนจะทำการเคลื่อนย้ายไปยังสถานที่ฌาปนกิจ

เมื่อไปถึงบริเวณที่จะทำการเผาศพ พระจะสวดมนต์อีกครั้งและเปิดโลงให้ญาติได้ดูหน้าผู้ตายเป็นครั้งสุดท้ายอีกครั้ง ก่อนทำพิธีเผา

ลําดับขั้นตอน งานศพไทย พิธีงานศพไทย

งานฌาปนกิจ งานศพตามแบบไทยจะจัดขึ้นโดยผสมผสานความเชื่อทั้งทางพุทธศาสนา วัฒนธรรม และประเพณีของท้องถิ่น

โดยจะมีขั้นตอนในการทำพิธีงานฌาปนกิจศพ ลําดับขั้นตอน พิธีฌาปนกิจ งานฌาปนกิจ ขั้นตอน ดังต่อไปนี้

การอาบน้ำแต่งตัวให้ศพ

พิธีงานศพแบบไทยนั้น จะมีขั้นตอนที่ละเอียดประฌีต และทุกขั้นตอนก็เต็มไปด้วยความหมายที่แฝงอยู่

โดยขั้นตอนแรกจะเป็นการอาบน้ำศพเพื่อให้ร่างกายของศพสะอาด โดยใช้ขมิ้นและมะกรูดขัดถูให้ทั่วแล้วชำระล้างเรือนร่างด้วยน้ำสะอาด ซึ่งมีความเชื่อว่าผู้ตายจะเดินทางไปสู่โลกอื่นอย่างสะอาดบริสุทธิ์

เมื่ออาบน้ำเสร็จก็จะทำการหวีผมศพโดยจะหวีผมไปด้านหลัง 1 ครั้ง เพื่อเป็นความหมายว่าให้คำนึงถึงเรื่องราวในอดีตของผู้ตาย และหวีผมไปข้างหน้า 1 ครั้งเพื่อกำหนดอนาคตในเบื้องหน้าที่ผู้ตายกำลังจะเดินทางไป

จากนั้นหักหวีออกเป็น 2 ท่อนแล้วกล่าวว่า อนิจจัง ทุกขัง อนัตตา

เมื่อหวีผมผู้ตายแล้ว ก็ทำการแต่งตัวโดยการทาแป้งหอมให้ทั่วร่างกายผู้ตาย โดยอาจจะแต่งตัวในชุดที่ผู้ตายเคยชอบใส่เมื่อครั้งยังมีชีวิตหรืออาจแต่งกายด้วยชุดผ้าขาวก็ได้

แต่ชุดที่แต่งให้กับศพนี้จะต้องมีการฉีกหรือตัดให้เสียหายบ้างเล็กน้อยและให้ใส่เสื้อผ้ากลับทางกัน เช่น กลับหน้าไปหลัง หรือหากเป็นผ้าถุงก็ให้กลับชายผ้าขึ้นด้านบน เป็นต้น

ความเชื่ออีกอย่างหนึ่งก็คือ การใส่เงินในปากศพ ซึ่งส่วนใหญ่มักจะเป็นเงินเหรียญเพื่อความเชื่อที่ว่าให้ผู้ตายใช้เป็นค่าเดินทางไปยังเมืองสวรรค์

จากนั้นก็ใช้ขี้ผึ้งปิดตาปิดปากศพ โดยเป็นคติธรรมที่ว่าให้ระวังรักษาทวารทั้ง 6 ให้ดี เพราะเป็นทางที่จะทำให้เกิดทุกข์ หากไม่สำรวมทางเข้าต่างๆ เหล่านี้

เมื่อแต่งตัวศพเสร็จก็จะทำการมัดศพที่เรียกกันโดยทั่วไปว่า มัดตราสัง เพื่อป้องกันไม่ให้ศพพองตัวภายหลังจากเสียชีวิต โดยจะจับมือศพให้พนมมือถือกรวยดอกไม้ธูปเทียนจากนั้นใช้ด้ายดิบจับให้เป็นเส้นขนาด 3 ทบเพื่อให้เกิดความเหนียว ไม่ขาดง่าย พันเป็นห่วงคล้องมัดศพตั้งแต่คอไปจนถึงมือและเท้า

การตั้งศพเพื่อบำเพ็ญกุศล

ชาวไทยส่วนใหญ่สมัยก่อนนิยมตั้งศพไว้ที่บ้าน แต่ในปัจจุบันมักนิยมตั้งศพไว้ที่วัด เนื่องจากความสะดวกในการจัดงานพิธีและเพื่อเป็นการเอื้ออำนวยความสะดวกแก่ผู้มาร่วมพิธีได้ง่าย

โดยการตั้งศพบำเพ็ญกุศล จะตั้งสวดเป็นเวลา 3 วัน 5 วันหรือ 7 วัน และจะนิมนต์พระมาสวดอภิธรรมศพ เพื่อเป็นการทำบุญให้แก่ผู้ตายและเป็นกุศโลบายในการให้ผู้ที่ยังมีชีวิตอยู่ที่มาร่วมงานได้พิจารณาถึงความเกิด แก่ เจ็บ ตาย และความไม่เที่ยงของสรรพสิ่งตามประเพณีที่นิยมมาแต่โบราณ

โดยจะนิมนต์พระมาสวดอภิธรรม 4 รูป และสวด 4 จบ ซึ่งหลังจากพระสวดอภิธรรมศพเสร็จแล้ว เจ้าภาพก็จะถวายเครื่องไทยธรรม หลังจากนั้นจึงจัดเลี้ยงข้าวปลาอาหารและเครื่องดื่มแก่แขกที่มาร่วมงานศพ

พิธีฌาปนกิจศพ

เมื่อตั้งสวดพระอภิธรรมศพครบตามจำนวนวันที่เจ้าภาพกำหนดแล้ว ก็ถึงเวลาที่จะทำการเผาศพ

ซึ่งความเชื่อของคนไทยจะห้ามจัดพิธีฌาปนกิจในวันอังคาร และวันพระ เนื่องจากเชื่อว่าวันอังคารเป็นวันแรง และวันพระเป็นวันที่ต้องงดเว้นการฆ่าสัตว์ตัดชีวิต

หากมีสัตว์ตัวเล็กๆ หรือแมลงเข้าไปในเตาเผาศพก็จะเป็นการทำลายชีวิตของสัตว์เหล่านั้นที่ไม่เป็นสิ่งดีแก่ผู้ตาย ดังนั้นจึงหลีกเลี่ยงที่จะจัดพิธีฌาปนกิจในวันดังกล่าว

ลําดับขั้นตอน พิธีฌาปนกิจ

1. ก่อนการเคลื่อนย้ายศพไปยังสถานที่ฌาปนกิจ

จะนิมนต์พระมาสวดศพอีกครั้งหนึ่ง จากนั้นจึงทำการเคลื่อนย้ายศพ โดยในสมัยโบราณอาจใช้วิธีการหามหรือในปัจจุบันนี้จะใช้การจูงศพโดยนำโลงศพวางบนรถ ก่อนจะโยงสายสิญจน์จากรถมาให้แก่ญาติและผู้มาร่วมงานได้ทำการจูงศพเข้าสู่ฌาปนสถาน

โดยในขบวนจูงศพนี้จะมีพระสงฆ์นำหน้าขบวน จากนั้นก็เป็นลูกหลานหรือญาติพี่น้องที่บวชให้ และเป็นญาติคนอื่นๆ รวมถึงเพื่อนฝูงและผู้มาร่วมงานตามลำดับ

2. ก่อนทำการเผาศพ

จะมีการทอดผ้าบังสุกุล โดยนิมนต์พระสงฆ์ขึ้นไปบนเมรุเพื่อพิจารณาผ้าบังสุกุล หรืออาจจะใช้วิธีการทอดผ้าวางบนด้ายโยงมายังอาสนะสงฆ์แต่ละรูป จากนั้นพระสงฆ์จึงทำการพิจารณาผ้าบังสุกุล

3.ขั้นตอนสุดท้าย

จะเป็นการวางดอกไม้จันทน์เพื่อเป็นการส่งผู้ตายเป็นครั้งสุดท้าย ก่อนเริ่มพิธีฌาปนกิจหรือทำการเผาศพ

4.หลังจากฌาปนกิจเสร็จแล้ว

จะมีการเก็บกระดูกหรืออัฐิหลังจากเผาศพในวันรุ่งขึ้น ลูกหลานและญาติมิตรจะนิมนต์พระสงฆ์มาสวดและทำพิธีถวายสังฆทานอีกครั้ง ก่อนจะนำอัฐิไปลอยอังคารและเก็บอัฐิบางส่วนเอาไว้ในโกฐิ เพื่อนำไปเก็บรักษาไว้ที่โบสถ์หรือศาลาวัดหรือที่บ้าน และจะมีการทำบุญอัฐิต่อมาหลังจากนั้น

พิธีงานฌาปนกิจ งานศพ เป็นงานที่จัดขึ้นเพื่อเป็นเกียรติและระลึกถึงผู้ตาย และยังเป็นพิธีกรรมที่ทำให้ผู้ที่ยังมีชีวิตอยู่ได้มีโอกาสระลึกถึงผู้ตายและพิจารณาถึงความไม่เที่ยงแท้ของสรรพสิ่ง

ทำให้มีความตั้งใจในการทำความดีและทำบุญกุศลกันมากขึ้นต่อไป